Сярэднявечная крэпасць Вышэград

Сярэднявечная крэпасць Вышеград (Vysehrad) - гістарычны раён Прагі з старажытнай крэпасцю, пабудаванай на стромкім узгорку на беразе Влтавы. Вышаградская крэпасць абвеяная паданнямі і легендамі, але дакладная дата яе заснавання не вядомая. Большасць гісторыкаў схіляюцца да меркавання, што менавіта Вышеград быў першым цэнтрам чэшскай дзяржавы, таксама як і Пражскі Град.

Паводле падання Вышаградскую крэпасць у X ст. заснаваў князь Кроку, бацька знакамітай княгіні Лібушэ, і яна стала месцам пражывання першых чэшскі князёў. У 1070 г. багемскі князь Враціслаў II перанёс сваю рэзідэнцыю з Пражскага Граду ў Вышеград і некаторы час крэпасць выконвала функцыі каралеўскай рэзідэнцыі. Враціслаў II перабудаваў Вышаградскую крэпасць: на месцы драўлянай крэпасці была ўзведзена мураваная, пабудаваныя сабор Святых Пятра і Паўла, базіліка Святога Лаўрэнція, ратонда Святога Марціна і каралеўскі палац. Нашчадкі Враціслава II кіравалі з Вышэград да 1140 г., але з-за лепшых абарончых якасцяў рэзідэнцыя была перанесена ў Пражскі Град і крэпасць страціла сваё значэнне.

Толькі ў сярэдзіне XIV ст. падчас кіравання імператара Святой Рымскай імперыі Карла IV Вышаградская крэпасць была ўмацавана: пабудаваны новыя ўмацавання з зубчастымі сценамі, вежамі і варотамі, перабудаваны сабор Святога Пятра і Паўла, на месцы закінутага палаца быў адбудаваны новы раскошны каралеўскі палац.
Па распараджэнні Карла IV працэсія каранацыі усіх каралёў павінна была пачынацца з Вышэграду. Падчас гусіцкіх войн ў XV ст. Вышаградская крэпасць была практычна цалкам разбурана, затым зноў адноўлена Леапольдам II у XVII ст. па апошніх фартыфікацыйным дасягненням у стылі барочнай крэпасці. У 1866 г. ваенны гарнізон Вышаградскай крэпасці быў ліквідаваны і яна страціла сваё ваеннай значэнне.

Пасля закрыцця ваеннай крэпасці старадаўнія могілкі Вышаградскага капітула па ініцыятыве патрыятычна настроеных Вацлава Штульца і Мікулаша Карлаха было пераўтворана ў Нацыянальныя могілкі - месца пахавання прадстаўнікоў чэшскага народа. Тут знаходзяцца магілы больш чым 600 вядомых дзеячаў нацыянальнай культуры.

Сёння комплекс Вышаградскай крэпасці ўключае ў сябе больш за 40 аб'ектаў гісторыі і архітэктуры, найбольш характэрныя з якіх:

• Вышаградскія казематы;
• Кафедральны сабор Святых Пятра і Паўла;
• Вышаградскія могілкі;
• Галерэя Вышеград;
• Либушына лазня;
• Разваліны сцен гатычнага палаца;
• Скульптурныя групы.