Петрапаўлаўская крэпасць

Архітэктурны і ваенна-інжынерны помнік, які размясціўся на Заячым востраве, з'яўляецца ўвасабленнем гістарычнага цэнтра, своеасаблівага ядра Санкт-Пецярбурга - гэта Петрапаўлаўская крэпасць. Яшчэ ў траўні 1703 года яна была ўзведзена, план яе пабудовы распрацаваў Пётр I. Хоць крэпасць і будавалася як абарончае збудаванне - гэта была яе асноўная функцыя, але ні разу за гісторыю існавання яна па прызначэнні не выкарыстоўвалася.

Толькі палітычнай турмой будынак служыў каля двух стагоддзяў. Цікава, што сын Пятра I царэвіч Аляксей быў адным з першых зняволеных, вядомая князёўна Тараканова таксама знаходзілася тут у зняволенні і многія іншыя. У акрузе турма была прызнана той, з якой немагчымы быў уцёк, бо нікому не ўдалося бегчы за ўсе гады яе існавання.

Мноства розных гістарычных збудаванняў уключае ў сябе архітэктурны ансамбль Петрапаўлаўскай крэпасці: Манетны двор, Інжынерны і Каменданцкі дамы, Галоўнае казначэйства, Артылерыйскі цэйхгаўз і іншыя. Асобнай увагі заслугоўвае Петрапаўлаўскі сабор, які быў узведзены ў 1713-1733 гг., і з'яўляецца ўвасобленым праектам архітэктара Трэзіні. Захапляе яго саборная званіца, так як яна складаецца з некалькіх ярусаў, упрыгожана шпілем пакрытым пазалотай, а анёл з крыжом размясціўся на верхавіне. Дзівіць сваёй прыгажосцю і ўнутранае ўбранне храма.

Варта сказаць, што сабор таксама выконваў функцыю Імператарскай пахавальні, з прычыны гэтага тут быў пахаваны прах расійскіх імператараў (ад Пятра I да Аляксандра III), а таксама імператрыцы і некалькіх князёў.

Зараз у крэпасці знаходзяцца экспазіцыі Музея гісторыі Санкт-Пецярбурга. З 1975 года ў будынку былога Каменданцкага дома размешчана экспазіцыя «Гісторыя Санкт-Пецярбурга». Інжынерны дом выкарыстоўваецца для правядзення розных выстаў. Музей развіцця ракетабудавання і касманаўтыкі - гэта Музей Газадынамічнай лабараторыі, які размясціўся ў памяшканні Іаанаўскага равеліна.

Кожны год з Нарышкіна бастыёна гучыць гарматны стрэл. Урачыстасць з нагоды святкавання Дня горада (27 мая) праводзіцца непасрэдна ў Петрапаўлаўскай крэпасці.